Domates Fiyatları Yükseliyor: Tarım Maliyetlerindeki Artışlar Zinciri
Tarımda yaşanan maliyet artışları, akaryakıt ve işçilik ücretlerine yapılan zamlar, sebze ve meyve fiyatları arasındaki makası genişletmeye devam ediyor. Antalya Hali’nden çıkan 25 TL’lik bir kilogram domates, İstanbul’daki hallerde %60 artışla 40 TL’den satışa sunuluyor. Bir TIR’ın Antalya’dan İstanbul Bayrampaşa Hali’ne taşıma maliyeti geçen yıla göre ortalama 26 bin TL iken, bu yıl 32 bin TL’ye çıktı. Bu maliyetin 3’te 1’i sadece akaryakıt giderlerinden oluşuyor.
Akaryakıt Giderleri 12 Bin TL’yi Aşıyor
Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, Antalya’dan 30 TL’ye çıkan bir kilogram domatesin, İstanbul Hali’ne 40 TL’den aşağıya satılamayacağını vurguladı. Yüksek işçilik ve kira maliyetlerine sahip olan marketlerin, %30-40 arasında marj belirlemedikleri takdirde zarar edebileceklerini aktardı. Antalya Hali’ndeki domates fiyatları 25-35 TL arasında değişirken, İstanbul Avrupa Yakası Halleri’nde 40-50 TL arasında seyrediyor.
Nakliye ücretlerine ilişkin bilgilere göre, geçen yıl 23-26 bin TL maliyetle İstanbul’a ulaşan bir TIR’ın bu yılki taşıma ücreti 32 bin TL’ye yükseldi. 25 tonluk bir TIR’ın sadece akaryakıt masrafı 12 bin TL’yi bulurken, otoyol geçiş ücretleri, yol masrafları ve sürücü giderleri toplamda 10 bin TL’yi aşıyor. Motorin fiyatlarında yaşanan artışlar ve zirai mazot zamları da tarım maliyetlerini olumsuz etkiliyor.
Maliyet Artışları Fiyatlara Yansıyor
Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, üretim, işçilik ve nakliye maliyetlerinin, bir kilogram ürün için yaklaşık 10 TL’ye denk geldiğini belirtti. Yüksek kira ve işçilik masraflarına sahip marketlerin, %30-40 artış yapmadıkları takdirde zarar edeceklerini söyledi. Tavşan’a göre, halden 30 TL’ye çıkan bir ürünün markette 45 TL’nin altında satılması mümkün değil. Bu durumda, halden 40 TL’ye alınan domatesin marketlerde ortalama 52 TL’den satıldığı görülüyor.
Hallere Gelen Ürün Miktarında Azalma
Bayrampaşa ve Ataşehir hallerine geçen yıla oranla %3.5 azalan ürün miktarı, 2024 yılında toplamda 2 milyon 750 bin 633 ton olarak gerçekleşti. Bayrampaşa Haline 2 milyon 75 bin 271 ton, Ataşehir Hali’ne ise 675 bin 362 ton ürün girişi oldu. Meyve girişleri Bayrampaşa Hali’nde 769 bin 717 ton, Ataşehir Hali’nde ise 261 bin 85 ton olarak kaydedilirken; sebze girişleri ise Bayrampaşa Hali’nde 1 milyon 305 bin 554 ton, Ataşehir Hali’nde ise 414 bin 277 ton oldu.
